تعریف پروتکل ZigBee :

بهتر است برای تعریف پروتکل ZigBee ابتدا به توضیح مختصری در مورد واژه پروتکل بپردازیم، درواقع پروتکل به شبکه‌هایی اطلاق می‌شود که داده‌ها را بر اساس استانداردهای ارتباطی بین اجزای مختلف و تجهیزات در خانه‌های هوشمند منتقل می‌کند.

این استانداردها در پروتکل ZigBee شامل محدوده فرکانس 2.4 گیگاهرتز در آمریکا و 868 مگاهرتز در اروپا برای فرستنده و گیرنده‌های دیجیتال کم‌مصرف و دارای شبکه‌های شخصی بی‌سیم با نرخ ارسال داده پایین است.

استفاده از فناوری AES به‌منظور کدگذاری اطلاعات به صورتی کاملاً امن و انتقال داده بدون امکان نفوذ هکرها از دیگر مشخصه‌های پروتکل ZigBee است.

مزایای خانه هوشمند ZigBee:

در حال حاضر شرکت‌های بسیاری کوشیده‌اند تا تعریفی ساده‌تر از فناوری ارتباط هوشمند اشیا را ارائه دهند که در این میان خانه هوشمند ZigBee تنها پروتکل استاندارد باز بی‌سیم است که یک سیستم ضد تداخل با پایداری بالا را به‌صورت خودکار ارائه داده است که این امر استفاده از آن را برای کاربران سهولت می‌بخشد.

در صورت تداخل داخلی یا ورود امواج مهاجم خارجی، تجهیزات به‌طور خودکار به کانال دیگر انتقال داده‌شده و عملکرد صحیح دستگاه به‌صورت اتوماتیک تنظیم می‌شود.

امروزه از این فناوری می‌توان در انواع وسایل خانگی چون ماکروویو، یخچال و … بهره برد اکنون حدود 64000 وسیله در جهان یافت می‌شوند که خود را با این فناوری همانندسازی نموده و از طریق بی‌سیم به آن متصل می‌شوند.

از دیگر مزایای استفاده از پروتکل خانه هوشمند ZigBee عدم نیاز به تغییر ساختار سیم‌کشی قالب ساختمان است که در این صورت کاربران صرفه‌جویی فراوانی بابت هزینه کابل‌کشی خواهند داشت و البته امکان مدیریت از طریق برنامه‌های فارسی‌زبان نیز از مزیت‌هایی می‌باشد که میل مخاطبان فارس زبان را به این سامانه دوچندان نموده است.

قابلیت نصب در ساختمان‌های نیمه‌ساز، امکان گزارش‌گیری از تجهیزات متصل به سامانه و اعمال برنامه‌ریزی توسط کاربر از مزایای جالب‌توجه دیگر است که خودنمایی می‌کند.

توسعه‌پذیری آسان، عدم نیاز به پنل‌کنترل و ده‌ها ویژگی برتر دیگر سبب شده کسانی که کاربری ساده و آسان و بدون تخصص را از برنامه‌های هوشمند سازی منازل می‌طلبند، به این پروتکل رجوع کنند.

ویژگی‌های بارز و محبوب پروتکل ZigBee:

اگرچه بسیاری به‌سرعت پایین انتقال داده توسط این پروتکل خرده می‌گیرند و برد کم آن را جزء معایب بارزش می‌شمارند. ولی توجه بازار جهانی بدان و ترویج و گسترش آن در مقیاسی وسیع و در قالب 500 شرکت توانمند و متعهد به ارتقای این پروتکل، به دلیل وجود ویژگی‌هایی عالی سبب شده، بتوان از معایب آن به‌راحتی صرف‌نظر کرد و آن را به‌عنوان یک فناوری به‌منظور احداث خانه هوشمند ZigBee به شمار آورد.

از ویژگی‌های بارز و محبوب پروتکل زیگبی به این موارد می‌توان اشاره نمود:

• فیدبک پذیر بودن سیستم:

قابلیت فیدبک پذیر بودن به شما اجازه می‌دهد، در هرلحظه و ساعتی از شبانه‌روز از نحوه عملکرد صحیح تجهیزات متصل به این فناوری مطلع شده و از کارکرد درست آن‌ها گزارش بگیرید و این عمل را بسیار ارزان‌تر و کاربردی‌تر از بلوتوث‌ها به انجام رسانید.

• امنیت بالا:

حراست از اطلاعات در حال انتقال و نگهداری صحیح از آن‎ها، ورود هکرها را غیرممکن نموده و شبکه قدرتمند آن بدون مشکل و تداخل امکان اضافه نمودن تجهیزات را بدون برهم خوردن پایداری‌اش می‌دهد. گسترش شبکه که با پیکربندی بر اساس «مش» صورت گرفته، اطمینان بالا و برد بین 10 تا 100 متر را عرضه کرده است.

• کاربرد وسیع:

شما در زمان مجهز شدن به خانه هوشمند ZigBee می‌توانید، کلکسیونی از خدمات رفاهی و تفریحی چون ایجاد سرگرمی‌های خانگی، پایش رطوبت و نور، ایجاد ایمنی و امنیت بیشتر، کنترل صنعتی و … را از آن دریافت نمایید و از قدرت فرستنده آن و امکان تعریف یک پروفایل مجزا برای هریک از تجهیزات الکتریکی خود نهایت بهره را ببرید.

آینده خانه‌های هوشمند در سایه پروتکل ZigBee:

با نگاهی به بازار جهانی درمی‌یابیم که سال‌ها است، شرکت‌های بزرگ، تجهیزات خود را به فناوری ZigBee آراسته‌اند و تصمیم به عقب‌نشینی نیز ندارند و هرساله باقدرت بر فهرست کالاهای آراسته به این پروتکل می‌افزایند.

خانه‌های هوشمند سیمی نیز گویی دیگر دورانشان به سرآمدِ و زمانی تا منسوخ شدنشان باقی نمانده است و به‌زودی خانه‌های هوشمند بی‌سیم مانند خانه هوشمند ZigBee سراسر جهان را فتح خواهند کرد.

مصرف انرژی پایین، شبکه غیر پیچیده، توسعه‌پذیری بالا و … سبب ارجحیت این فناوری بر نمونه سیمی قدیمی شده و به‌آرامی راه خود را به‌تمامی منازل در سراسر جهان بازخواهد نموده است.

آسایش، آرامش و راحتی خانه‌های مدرن آینده درگرو هوشمند سازی آن‌ها است و امنیت آن‌ها بدون حضور چنین فناوری‌هایی تضمین نمی‌شود. بدین ترتیب است که در آینده‌ای نزدیک به یکی از امکانات همه‌گیر و عامه‌پسند تبدیل می‌شوند.

انواع ورژن های پروتکل ZigBee:

انواع ورژن پروتکل ZigBee در حال حاضر بر دو نوع استوار است و شامل 2 بسته پروفایل برای مصارف خانگی و تجاری سبک و نمونه پیشرفته‌تر با ویژگی‌های بیشتر است. ورژن ZigBee همان نوع ساده‌تر آن است که با فلش و رم کوچک‌تر عرضه‌شده و در مصارف سنگین چنان کارایی قابل قبولی را عرضه نمی‌کند، اما ورژن ZigBee Pro بهتر می‌تواند از عهده فعالیت‌های سنگین برآید و با مشخصه‌های بیشتر مانند مسیر چند به یک، امنیت بیشتر و … در کارهای تجاری پرکاربرد است.

پروتکل zigbee در خانه هوشمند، شبکه مش را ارائه داده و توانایی بالایی از خود در مقابل تداخل امواج نشان می‌دهد و استفاده از سیستم پیشرفته اینترنت اشیا را مهیا ساخته است. به همین دلیل امروزه کمپانی‌های بزرگی مانند NXP، Bosh، Philips و … محصولاتی بر طبق پروتکل هوشمند سازی ZigBee تولید و روانه بازارهای جهانی نموده‌اند و دست خریداران را برای انتخاب و مجهز شدن به خانه‌ای هوشمند باز گذاشته‌اند.