فن کویل وسیله‌ای چند عملکردی است که جهت تأمین گرمایش ، سرمایش و تهویه هوای محیط‌های مختلف، همراه با وسایلی دیگر مثل چیلر( برای تأمین آب سرد ) و پکیج ( برای تأمین آب گرم ) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فن کویل که از دو قسمت فن و کویل تشکیل شده است، هم مصارف خانگی و تجاری دارد و هم مصارف صنعتی و کارخانه‌ای. کویل‌ها که متشکل از لوله‌های مسی و پره‌های آلومینیومی هستند، آب گرم و سرد را در درون خود جابه‌جا کرده و فن موجود در دستگاه با مکش هوا و برخورد با این لوله های مسی تغییر دما داده و از طریق لوله های تعبیه شده به محیط مورد نظر ارسال می‌شود.
لازم به ذکر است که با توجه به عدم قابلیت کانال کشی برای فن کویل، توسط ترموستات درجه حرارت این دستگاه تنظیم می‌شود.
رادیاتور بر خلاف فن کویل که چند عملکردی می‌باشد، تک عملکردی بوده و تنها به عنوان یک مبدل حرارتی عمل می‌کند. به این صورت که با هدف گرمایش، کار انتقال انرژی را بر عهده دارد. کاربرد رادیاتورها عمدتاً برای منازل مسکونی و تجاری است. همچنین می‌تواند در سیستم موتورهای احتراق داخلی جهت خنک کردن آب برگشتی از موتور نیز مورد استفاده قرار گیرد. مثل خودرو، موتور پیستونی هواپیما، لوکوموتیو و موتور سیکلت ها و برخی از وسایل دیگر.
رادیاتورها دستگاه‌هایی هستند که گرما را از درون سیال خارج و سیال را خنک می‌کند. این گرما از طریق تماس سطحی با محیط و تابش گرمایی انتقال می‌یابد و محیط اطراف را گرم می‌سازد. از این ویژگی برای گرم کردن فضای خانه و محیط کار استفاده می‌شود. رادیاتورها در انواع مختلفی که شامل رادیاتور برقی، رادیاتور آلومینیومی (پره‌ای)، رادیاتور پنلی (فولادی) و رادیاتور شیشه‌ای ساخته می‌شوند.
پس از آشنایی نسبی با فن کویل و رادیاتور، برای اینکه بتوانیم بر اساس نیاز خود، بهترین گزینه را انتخاب کنیم، می‌بایست تا حدودی با تفاوت های عمده میان این دستگاه ها آشنا باشیم.
اولین تفاوت فن کویل و رادیاتور که بیش از سایر تفاوت‌ها به چشم می‌آید، تفاوت در عملکردهاست. همان طور که در تعریف ارائه شده از فن کویل و رادیاتور هم اشاره کردیم، فن کویل وسیله‌ای چند عملکردی است که جهت تأمین گرمایش ، سرمایش و تهویه هوای محیط‌های مختلف، همراه با وسایلی دیگر مثل چیلر( برای تأمین آب سرد ) و پکیج ( برای تأمین آب گرم ) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این در حالی است که رادیاتور بر خلاف فن کویل، تک عملکردی بوده و تنها به عنوان یک مبدل حرارتی عمل می‌کند. به این صورت که با هدف گرمایش، کار انتقال انرژی را بر عهده دارد. بر این اساس، در رادیاتور حالت انتقال سرما وجود ندارد.
از آنجایی که در رادیاتورها برای انتقال گرما آب گرم جریان دارد، جریان آب گرم ورودی در آنها به صورت دستی و توسط شیر کنترل جریان، کنترل می‌گردد. این در حالی است که فن کویل ها دارای سیستم کنترل دستی و دیجیتال به صورت هم‌زمان هستند. در فن کویل ها این امکان وجود دارد سرعت فن، جریان ورودی آب و دمای هوای خروجی به وسیله کنترل دیجیتال تنظیم گردد.
رادیاتور که در زمستان کار می کند اصلا عمل کاستن رطوبت از هوا را انجام نمی دهد. در عوض فن کویل وقتی در تابستان و در حالت سرمایی کار می کند، به خاطر وجود لوله های آب سرد و برخورد هوا با آن، باعث کاهش رطوبت هوا می شود. فن کویل ها در دو طرح کانالی و بدون کانال طراحی و تولید می شوند. در نوع کانالی، هوای تازه از بیرون از ساختمان و از طریق فن کویل وارد ساختمان شده و دمای آن تنظیم و فیلتر نیز می شود.
بنابرین در پاسخ به این سوال که فن کویل بهتر است یا رادیاتور ، از این زاویه می توان گفت که فن کویل ها برتری محسوسی نسبت به رادیاتورها دارند.
رادیاتورها معمولا به شکل زمینی و یا قرنیزی (در امتداد دیوارها و قسمت پایینی آن) طراحی، تولید و نصب می گردند ولی فن کویل ها در انواع سقفی، دیواری، کاستی، زمینی، پنهان و آشکار (در معرض دید بودن یا نبودن) ساخته و نصب می شوند. انواع دیواری، سقفی یا کاستی آن، هیچ گونه فضای مفیدی از مساحت سطح سالن ها یا اتاق را اشغال نمی کنند.
بنابرین چهارمین مورد از ۶ تفاوت اصلی این دو سیستم مربوط به مزایا و معایب آنها از نظر موقعیت نصب می شود و در اماکنی که نباید دستگاه روی زمین نصب گردد، بهترین گزینه استفاده از فن کویل به جای رادیاتور است.
چون فن کویل ها دارای فن هستند، به سرعت و با توانی بالا، محیط مورد نظر را به دمای مورد نظر می رسانند ولی رادیاتور چون فن ندارد، به آرامی با هوا تبادل گرمایی کرده و زمان بیشتری طول می کشد تا هوای داخل گرم شود. این مزیت زمانی مشهود می شود که برای مدتی (مثلا در طول یک شب زمستانی) سیستم گرمایشی خاموش باشد و وقتی که بخواهیم در سیستم رادیاتور دمای هوای داخل را به حد مطلوب برسانیم، مدت زمان زیادی طول می کشد تا دما به حد دلخواه برسد ولی در فن کویل ها با سرعت زیادی دمای هوای داخل به حد مورد انتظار می رسد.
سیستم کنترل هوای فن‌کویل اتوماتیک است، که به وسیله شیر کنترل دو راهه یا سه راهه یا با خاموش و روشن شدن فن دستگاه انجام می‌شود. برای ثابت نگه داشتن دما در این وسیله از ترموستات استفاده می‌شود. ترموستات‌ها می‌توانند آنالوگ یا دیجیتالی باشند. ترموستات به فن یا شیر کنترل فرمان می‌دهد، که با تغییر میزان آبدهی یا تغییر دور در فن دمای محیط را تنظیم کند.
تنظیم هوای رادیاتور باید به صورت دستی توسط پکیج یا موتورخانه تنظیم شود. البته در کنار برخی از شوفاژ‌ها شیر ترموستات قرار دارد، که به صورت دستی می‌توان درجه حرارت محیط را تنظیم نمود. علاوه بر این فن‌کویل‌ها رطوبت فضای اطراف را نیز تنظیم می‌کند. فن‌کویل در واقع هم در سرمایش و گرمایش محیط اطراف کاربرد دارند اما رادیاتورها فقط می‌توانند، دمای اتاق را افزایش دهند و قادر به تنظیم دمای اتاق به صورت اتوماتیک نیستند.
رادیاتور‌های برقی نیاز به لوله‌کشی ندارند و قابلیت جابه‌جایی یکی از مزیت‌های این نوع رادیاتور است. محل نصب رادیاتور‌های پنلی ، پره‌ای و شیشه‌ای روی دیوار است و نیاز به لوله‌کشی دارند. در لوله‌کشی آنها هیچ محدودیتی وجود ندارد. با این وجود بهتر است، نصب رادیاتورها، در نقاطی از محیط باشد، که هدررفت انرژی به حداقل برسد.
محل نصب فن‌کویل‌ها با توجه به نوع آن متفاوت است. فن‌کویل زمینی برای مکان‌هایی مناسب است که امکان جا‌سازی آن در سقف وجود ندارد و نوع ایستاده‌ی آن نیز وجود دارد. محل نصب فن‌کویل‌های دیواری با توجه به نام آن، روی دیوار نصب می‌شوند. فن‌کویل کاستی که انواع یک طرفه، دو طرفه و چهار طرفه دارند، روی سقف کا‌ذب نصب می‌شوند. فن‌کویل کانالی شامل: فن‌کویل توکار سقفی، روکار سقفی و روکار ایستاده دیواری است.
به طور خلاصه اگر بخواهیم تفاوت فن کویل و رادیاتور را از نظر میزان مصرف انرژی بررسی نماییم، می‌توان گفت که میزان مصرف انرژی در رادیاتور به دلیل عدم وجود فن، به مراتب کمتر از فن کویل است.
بررسی تفاوت فن کویل و رادیاتور از نظر میزان مصرف انرژی، به دلیل اینکه رادیاتور تک عملکردی است، می‌بایست در حالت گرمایش صورت بگیرد. بر این اساس فن کویل و رادیاتورها هر دو برای تولید آب گرم خود، از پکیج یا موتورخانه استفاده می‌کنند، پس تا اینجا تقریباً مصرف انرژی آنها یکسان است. اما تفاوت فاحش آنها، وجود فن در فن کویل است که میزان مصرف انرژی را در مقایسه با رادیاتورها افزایش می‌دهد.
فن‌کویل‌ها سرعت هوادهی بالایی دارند. این سیستم برای افرادی که مدت زمان زیادی را بیرون از منزل به سر می‌برند، بسیار مناسب است. در روز‌های سرد زمستان محیط منزل را پس از ۵-۱۰ دقیقه گرم می‌کند. هم در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود هم از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است.
سرعت و توان فن‌کویل‌ها با توجه به نوع آن متفاوت است، که شامل فن‌کویل زمینی (ظرفیت هوادهی از ۴.۳۵ تا ۲۵.۴۸ متر مکعب بر دقیقه)، فن‌کویل دیواری (ظرفیت هوادهی از ۸.۴۹ تا ۱۶.۹۹ متر مکعب بر دقیقه)، فن‌کویل کاستی یک‌طرفه (ظرفیت هوادهی از ۸.۴۹ تا ۱۶.۹۹ متر مکعب بر دقیقه)، فن‌کویل کاستی چهار طرفه کامپکت (ظرفیت هوادهی از ۸.۴۹ تا ۱۴.۱۵ متر مکعب بر دقیقه)، فن‌کویل کاستی چهار طرفه (تنوع ظرفیت هوادهی از ۱۶.۹۹ تا ۴۲.۴۷ متر مکعب بر دقیقه)، فن‌کویل کانالی (ظرفیت هوادهی از ۲۲.۶۵ تا ۶۲.۲۹ متر مکعب بر دقیقه)، فن‌کویل سقفی توکار (ظرفیت هوادهی از ۵.۶۶ تا ۳۳.۹۸ متر مکعب بر دقیقه) است.
چرا تعمیر کولر گازی از اهمیت زیادی برخوردار است؟ دوره و زمانه های کولرهای آبی و مدام تا بالای پشت بام رفتن ...
تهویه مطبوع چیست؟ تهویه مطبوع به طور دقیق عبارت است از فن آوری رساندن شرایط طرح داخل به شرایط استاندارد یا آسایش ...
تاسیسات چیست؟ در دنیا ی امروز تامین آسایش بشر یکی از اهدف اصلی است به همین دلیل نقش تاسیسات مکانیکی به عنوان ...
تأسیسات مکانیکی ساختمان شامل مجموعه ای از سازه ها و اجزایی است که ساختار سیستم های داخلی ساختمان را جهت بهبود سطح آسایش ...
